Kredyt na zakup mieszkania a odpowiedzialność małżonków za długi

By odpowiedzieć na to pytanie, należy w pierwszej kolejności wyjaśnić, jak wygląda podstawowy tj. ustawowy ustrój majątkowy pomiędzy małżonkami. Z chwilą zawarcia związku powstaje pomiędzy nimi wspólność majątkowa, zwana też ustawową. Charakteryzuje się ona istnieniem trzech majątków, tj. dwóch majątków osobistych, należących do każdego z małżonków oraz jednego majątku wspólnego. Do majątku wspólnego należeć będzie to, czego małżonkowie dorobili się w trakcie trwania małżeństwa (razem lub osobno). W szczególności będzie to wynagrodzenie za pracę, dochody z innej działalności zarobkowej, dochody z majątku wspólnego lub osobistego, a także wszystko co za takie wynagrodzenie lub dochody zostałoby nabyte. W skład majątku osobistego wchodzić natomiast będzie to, co każdy z małżonków posiadał przed zwarciem związku. Od tej ostatniej zasady istnieją pewne wyjątki. – Zgodnie z art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (zwanego dalej kro.) do majątku osobistego będą należeć także:

• przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił,
• przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspakajania osobistych potrzeb jednego z małżonków (np. instrumenty muzyczne),
• przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków,
• prawa autorskie, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy,
• przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego…

W miarę upływu czasu majątek osobisty zaczyna zanikać, rozszerza się natomiast majątek wspólny. Dzieje się tak dlatego, że prawa majątkowe, jakie małżonkowie posiadali przed zawarciem związku (np. samochód, meble…) stopniowo tracą na wartości, aż w końcu przestają istnieć. I tylko nieliczne prawa majątkowe potrafią utrzymywać swoją wartość pomimo upływu czasu, takie jak nieruchomości czy też antyki. W konsekwencji w wielu związkach majątek osobisty już po kilku latach staje się majątkiem jedynie „na papierze”. Z drugiej natomiast strony małżonkowie coraz większej ilości rzeczy dorabiają się wspólnie, co w konsekwencji prowadzi rozrastania się majątku wspólnego.  

Zasady odpowiedzialności małżonków za długi:

W obecnym stanie prawnym jeden małżonek nie ponosi już odpowiedzialności za długi drugiego małżonka, chyba że na piśmie wyraził zgodę na powstanie zobowiązania (patrz art. 41§1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Taki stan rzeczy zawdzięczamy nowelizacji, która weszła w życie w 2005 roku. Niestety przy braniu kredytów na zakup nieruchomości banki konsekwentnie żądają, by także drugi małżonek wyraził zgodę na zawarcie umowy kredytowej. Nie zawsze natomiast czynią to przy braniu pożyczek.  
Jeżeli zgoda taka nie została udzielona, to wierzyciel (w tym przypadku bank) będzie mógł występować ze swoimi roszczeniami jedynie w stosunku do małżonka - dłużnika i kierować ewentualną egzekucję do:

• jego majątku osobistego,
• wynagrodzenia za pracę lub dochodów uzyskiwanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej,
• przedmiotów majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa, jeżeli wierzytelność powstała w związku z jego prowadzeniem.

Jeżeli natomiast drugi małżonek wyraził na piśmie zgodę na zaciągnięcie zobowiązania, w takim przypadku będzie możliwe prowadzenie egzekucji nie tylko z majątku osobistego małżonka - dłużnika, ale także z majątku wspólnego małżonków.
Jeśli z kolei małżonkowie wspólnie wzięli kredyt czy też pożyczkę, będą odpowiadać majątkiem wspólnym oraz dwoma majątkami osobistymi.

Tekst nie stanowi porady prawnej. W przypadku wątpliwości dotyczących indywidualnych spraw każdorazowo powinno się zasięgnąć porady prawnej.