Łąki Nowohuckie - niewykorzystany potencjał

Łąki Nowohuckie znajdują się na terenie starorzecza Wisły. Starorzecze stopniowo ulegało wysuszeniu i zmieniały się na nim stosunki wodne, a co za tym idzie również w środowisku roślinnym doszło do sukcesji i dostosowywania się roślin do zmieniających się warunków. W końcu koryto całkowicie zamarło. Do zmian w środowisku wodnym doszło również na skutek regulacji Wisły, której dokonano na przełomie XIX i XX w oraz po II wojnie światowej. Wpływ na zmianę krajobrazu rzecznego miało w dużym stopniu wybudowanie wałów przeciwpowodziowych, dróg lokalnych, zabudowy mieszkaniowej oraz lokalizacja w pobliskim sąsiedztwie terenów przemysłowych. Największe zmiany dokonały się w zachodniej części Łąk Nowohuckich, a z wcześniejszego meandra pozostało jedynie oczko wodne.
Tereny starorzecza Wisły oraz pobliskie od dawna były wykorzystywane przez mieszkańców na różne sposoby. Na dawnych mapach widać tutaj rozległe tereny rolnicze.

Wraz z rozwojem Nowej Huty powstała koncepcja na zagospodarowanie tego terenu. Opracowano projekt Parku Południowego autorstwa architekta Stanisława Juchnowicza, zakładający powstanie dużego zalewu wraz z terenami przeznaczonymi dla sportu i rekreacji. Nie został on zrealizowany, jednakże zapisy projektu umieszczone w kolejnych Planach Zagospodarowania Przestrzennego chroniły ten teren przed zabudową.

W 2003 roku na terenie Łąk Nowohuckich utworzono użytek ekologiczny stanowiący skupisko roślin i zwierząt o szczególnej wartości ze względów przyrodniczych, chroniony prawnie. Użytek ten wraz z jego otuliną stanowi rozległy teren zielony, będący największym tego rodzaju skupiskiem zieleni w Nowej Hucie, elementem systemu przyrodniczego Krakowa, jest on również miejscem integracji, częstych spacerów i wycieczek rowerowych tutejszych mieszkańców.

Przez wiele lat teren pozostawał niezagospodarowany, dopiero IX Biennale Architektury w Krakowie w 2002 r. podjęło temat zagospodarowania tego obszaru.
Ostatecznie powstał projekt Parku Starorzecza Wisły autorstwa architekta S. Juchnowicza, mający na względzie przyrodniczą wartość łąk nowohuckich. Został opracowany czytelny system ścieżek pieszych i rowerowych, a teren użytku ekologicznego otoczono fosą, która zapewnia odpowiednią wilgotność łąkom oraz w pewien sposób stanowi barierę przed ich nadmierną penetracją. Wzdłuż fosy zaprojektowano ścieżkę oraz punkty widokowe. Przez łąki przebiega jedna kładka w miejscu skupiska roślinności o szczególnych walorach przyrodniczych. Wokół łąk znajdują się skarpy, na które wprowadzono również ścieżki, które stanowią rodzaj bulwaru miejskiego. Na terenie użytku przewidziano wprowadzenie oświetlenia oraz pasu wysokiej roślinności, stanowiącej otulinę łąk. Znajduje się tu także kilka punktów widokowych. W sąsiedztwie zaproponowano utworzenie parku rozrywki dla dzieci i młodzieży, parku sportowego, stadniny czy gospodarstwa ekologicznego.
W pobliżu użytku ekologicznego wciąż pozostaje wiele do zrobienia. Najlepszym wyjściem byłoby utworzenie parku dla stworzenia otuliny dla użytku ekologicznego Łąk Nowohuckich. Pozwoli to na utrzymanie korytarza ekologicznego do Wisły, który umożliwi wędrówki zwierząt i grzybów między Łąkami nowohuckimi, Laskiem Łęgowskim oraz Laskiem Mogilskim i stworzy dobre warunki do ich dalszego rozwoju, zapewniając bioróżnorodność.

Usytuowanie parku w tym miejscu zapobiegnie zabudowie tego terenu.
Opisywany teren cieszy się dużym zainteresowaniem wśród mieszkańców. Mógłby zrealizować szereg potrzebnych funkcji i stworzyć nowy, harmonijny kształt dotychczasowego, dość zaniedbanego obszaru. Pojawienie się parku pozwoliłoby na częściową realizację dawnych planów z czasów powstawania Nowej Huty i stworzenie tu miejsca dla kultury i wypoczynku.

Autor: arch. Izabela Pasek