Opłata adiacencka - kiedy występuje, jak ustala się jej wysokość?

Podmiotami zobowiązanymi do jej uiszczenia są właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości.

Wysokość opłaty adiacenckiej ustala uchwałą rada gminy. W przypadku podziału nieruchomości uchwalona stawka procentowa nie może być wyższa niż 30% różnicy pomiędzy wartością przed podziałem a wartością po jego dokonaniu. Natomiast w przypadku budowy infrastruktury technicznej, wysokość opłaty adiacenckiej nie może przekroczyć 50% różnicy między wartością nieruchomości przed wybudowaniem urządzeń infrastruktury technicznej a jej wartością po ich wybudowaniu oraz wzrostu wartości w wyniku jej scalenia i podziału. Od uznania rady gminy zależy zatem, w jakiej wysokości zostanie ustalona stawka procentowa. Nie jest natomiast możliwe ustalenie jej na poziomie 0%, gdyż zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 14 stycznia 2003 r. (I SA 2293/02, niepubl.), stanowiłoby to rezygnację ze źródła dochodów gminy określonego w ustawie, byłoby więc obejściem przepisów Konstytucji i ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Decyzję w sprawie ustalenia opłaty adiacenckiej wydaje, jak już wspomniano, wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Ustawa stanowi, że może ona zostać wydana w ciągu 3 lat od dnia stworzenia warunków do podłączenia nieruchomości do poszczególnych urządzeń infrastruktury technicznej albo od dnia stworzenia warunków do korzystania z wybudowanej drogi. Dodatkowym zastrzeżeniem jest to, że w dniu stworzenia tych warunków musi obowiązywać uchwała rady gminy ustalająca wysokość stawki procentowej opłaty adiacenckiej. W przypadku podziału nieruchomości ustawa o gospodarce nieruchomościami również przewiduje termin 3 letni, po upływie którego właściciel nieruchomości nie może zostać zobowiązany do jej zapłaty. Liczony jest on dnia, w którym decyzja zatwierdzająca podział nieruchomości stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale stało się prawomocne.

Do ustalenia wysokości indywidualnej opłaty konieczny jest udział w postępowaniu rzeczoznawcy majątkowego, określa on wartość nieruchomości zarówno przed zaistnieniem jednego z dwóch wyżej wymienionych stanów faktycznych, jak i po nim.

Osoba fizyczna czy też osoba prawna, która jest adresatem decyzji ustalającej wysokość opłaty adiacenckiej ma obowiązek wnieść ją w ciągu 14 dni, od kiedy decyzja ta stała się ostateczna.

Ustawodawca przewidział możliwość rozłożenia, na wniosek, opłaty adiacenckiej na raty. Okres, na który można maksymalnie dokonać rozłożenia wynosi 10 lat, przy czym raty z tego tytułu płacone są corocznie. W przypadku, gdy właściciel nieruchomości uzyska decyzję o ustaleniu opłaty, w której określa się warunki rozłożenia na raty, pierwsza rata powinna zostać zapłacona również w terminie 14 dni, od kiedy stała się ostateczna.

Julia Kościuk