Opłata od zasiedzenia - uzasadniona

W przedmiotowej sprawie do Trybunału Konstytucyjnego wystąpił Sąd Rejonowy w Bochni w związku ze sprawą, w której posiadacz zasiedział działkę o wartości 480 zł - według sądu wymagana od niego opłata sądowa jest zaporowa i blokuje drogę do rozpatrzenia jego sprawy przez sąd. Według sądu obowiązujące opłaty naruszają zasadę równości wobec prawa.

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 21 lipca 2008 r. sygn. P 49/07 stwierdził jednak, że przepis, który nakłada tak wysoką opłatę sądową jest zgodny z Konstytucją. Trybunał Konstytucyjny uznał, że koszty postępowania służą osiągnięciu należytej sprawności organizacyjnej i orzeczniczej sądów oraz selekcji roszczeń szykanujących i oczywiście niezasadnych od roszczeń uzasadnionych, służących ochronie praw i wolności jednostki. Zwrócił również uwagę, że spełniają liczne funkcje: społeczne, fiskalne, a także służebne wobec wymiaru sprawiedliwości. Wysokość opłaty powinna pozostawać w ścisłym związku z przedmiotem postępowania. Nadmierne obniżenie opłaty od wniosku o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie pozbawiłoby opłatę pozytywnej funkcji społecznej.

Odpowiednia wysokość powstrzymuje bowiem przed rozpoczynaniem niezasadnych sporów gruntowych, chroni interesy właścicieli nieruchomości przed niezasadnymi postępowaniami o stwierdzenie nabycia własności, które mogłyby w sposób istotny wpływać na wartość oraz
atrakcyjność rynkową nieruchomości. Z uwagi na specyfikę postępowania nieprocesowego wysokość opłaty sądowej sama w sobie nie prowadzi do negatywnych skutków społecznych w postaci zaburzenia równości postępowania. Odpowiednio wysoka opłata spełnia istotną dla rynku obrotu nieruchomościami funkcję stabilizującą. Stan faktyczny leżący u podstaw pytania prawnego, gdy wartość majątkowa nieruchomości jest niższa od opłaty sądowej, ma charakter wyjątkowy, co nie oznacza, że automatycznie złamana została zasada bezpośredniego związku pomiędzy wysokością opłaty a wartością dochodzonego roszczenia w sprawach majątkowych. Co istotne, sam fakt takiej różnicy pomiędzy wartością nieruchomości a opłatą sądową nie oznacza automatycznie straty po stronie wnioskodawcy, bo prawno-ekonomiczny sens dochodzonego prawa majątkowego wyraża się dopiero w świetle jego znaczenia i związków z całym majątkiem. Dochodzony w postępowaniu nieprocesowym interes wnioskodawcy może mieć wyższą wartość majątkową niż opłata sądowa nawet, gdy wartość nieruchomości jest od niej niższa.