Tytuł wykonawczy zaginął – co zrobić?

Polski kodeks postępowania cywilnego (”kpc”) w art. 794 przewiduje procedurę, w ramach której można składać wniosek o wydanie ponownego tytułu wykonawczego zamiast utraconego.
Art. 794 kpc stanowi o tzw. „tytule wykonawczym”. Czym jest tytuł wykonawczy?
Art. 776 kpc stanowi, że tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności i w takiej postaci jest podstawą egzekucji (jeśli ustawa nie stanowi inaczej).

Kodeks postępowania cywilnego wyszczególnia następujące tytuły egzekucyjne:
1) orzeczenie sądu prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu, jak również ugoda zawarta przed sądem;
2) orzeczenie referendarza sądowego prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu;
3) wyrok sądu polubownego lub ugoda zawarta przed takim sądem;
4) ugoda przed mediatorem;
5) inne orzeczenia, ugody i akty, które z mocy ustawy podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej;
6) akt notarialny.

Gdzie należy się zgłosić z wnioskiem o ponowne wydanie tytułu wykonawczego?

Wniosek należy złożyć do sądu. Właściwym do wydania tytułu wykonawczego jest sąd, który wydał pierwotny tytuł wykonawczy. Warto nadmienić, że nawet w sytuacji, gdy dłużnik zmienił miejsce zamieszkania, właściwym sądem będzie nadal sąd, który wydał pierwotny tytuł wykonawczy, a nie (jak np. przewiduje art. 781 § 2 kpc) sąd rejonowy właściwości ogólnej dłużnika. Postępowanie jest wszczynane na wniosek wierzyciela i jest procesem dwuetapowym, tj. w pierwszym etapie sąd bada czy nastąpiła utrata tytułu (podczas rozprawy). W sytuacji, gdy sąd stwierdzi, że nastąpiła utrata, drugim etapem jest wydanie postanowienia w przedmiocie uwzględnienia wniosku.

W jakich okolicznościach możliwe jest ponowne wydanie tytułu wykonawczego, a w jakich okolicznościach ponowne wydanie tytułu wykonawczego jest niemożliwe?

Ponowne wydanie tytułu wykonawczego jest możliwe,gdy:
1) wierzyciel w ogóle nie otrzymał tytułu wykonawczego;
2) wierzyciel zniszczył tytuł omyłkowo;
3) tytuł został tak uszkodzony, że jego użycie stało się niemożliwe.

Ponowne wydanie tytułu wykonawczego jest niemożliwe,gdy:
1) wierzyciel zniszczył tytuł dobrowolnie;
2) tytuł wykonawczy znalazł się w posiadaniu dłużnika, osoby trzeciej (np. komornika).

Czego sąd nie może badać w trakcie postępowania o ponowne wydanie tytułu wykonawczego?

1) czy roszczenie objęte tytułem przedawniło się po jego wydaniu;
2) czy dłużnik zaspokoił część należności;
3) czy zachodzą przesłanki do nadania tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności.

Należy podkreślić, że w ramach postępowania o ponowne wydanie tytułu wykonawczego sąd bada jedynie fakt utraty tytułu.

Kto i w jaki sposób jest obowiązany do wykazania utraty tytułu wykonawczego?

Uwiarygodnienie utraty tytułu wykonawczego spoczywa na wierzycielu, ponieważ wierzyciel wywodzi z tego faktu uprawnienia do uzyskania duplikatu tytułu wykonawczego. Fakt utraty może być wykazany na podstawie dokumentu potwierdzającego utratę dokumentu, a ponadto na podstawie zeznań świadków.

Czy wierzyciel musi wiedzieć, co stało się z tytułem wykonawczym?

Nieświadomość wierzyciela co do losów tytułu wykonawczego jest jednym z przejawów jego utraty. Oznacza to, że wierzyciel nie musi wiedzieć, co się stało z uprzednio posiadanym dokumentem.

Czy istotne jest, w jakich okolicznościach utracono tytuł wykonawczy?
Wydanie nowego tytułu wykonawczego nie wymaga ustalenia, w jakich okolicznościach tytuł wykonawczy został utracony. Sąd powinien ustalić, czy tytuł wykonawczy nie został wykorzystany do wyegzekwowania zasądzonego roszczenia lub czy dłużnik nie spełnił świadczenia dobrowolnie.

Co w sytuacji, gdy część należności została uiszczona?

W postępowaniu o ponowne wydanie tytułu wykonawczego sąd nie może badać, czy dłużnik zaspokoił jakąkolwiek część należności po powstaniu tytułu wykonawczego. W sytuacji gdy częściowa spłata wierzytelności została zaznaczona na utraconym tytule wykonawczym, to fakt ten powinien zostać zaznaczony również na nowo wydanym tytule. Ponownie wydany tytuł wykonawczy spełnia rolę zastępczą w stosunku do pierwotnego tytułu, w związku z tym powinien ściśle odpowiadać treści tytułu, jaką miał w momencie utraty.

Czy w trakcie postępowania o ponowne wydanie tytułu egzekucyjnego dłużnik może powoływać się na fakt przedawnienia roszczenia?

W trakcie postępowania o ponowne wydanie tytułu egzekucyjnego dłużnik nie może bronić się zarzutem przedawnienia roszczenia. W sytuacji, gdy roszczenie rzeczywiście się przedawniło to dłużnik może bronić się na drodze powództwa przeciwegzekucyjnego, niezależnie od tego czy wierzyciel posiada pierwotny czy ponownie wydany tytuł wykonawczy.

Czy wniosek o wydanie ponownego tytułu wykonawczego w zamian za utracony przerywa bieg przedawnienia roszczenia?

Przerwanie biegu przedawnienia jest możliwe przez dokonanie czynności bezpośrednio zmierzającej do egzekwowania roszczenia. Wniosek o wydanie tytułu wykonawczego w zamian za utracony nie jest czynnością bezpośrednio zmierzającą do egzekwowania roszczenia, wobec czego nie przerywa biegu przedawnienia. Przykładowo, warto wskazać, że czynnością przerywającą bieg przedawnienia będzie złożenie do właściwego komornika wniosku o wszczęcie egzekucji.

Jakie należy uiścić opłaty przy składaniu wniosku o ponowne wydanie tytułu wykonawczego oraz czy na postanowienie w sprawie ponownego wydania tytułu wykonawczego przysługuje środek odwoławczy?

Od wniosku o ponowne wydanie tytułu wykonawczego należy uiścić opłatę stałą w wysokości 40 zł. Środkiem odwoławczym na postanowienie w sprawie ponownego wydania tytułu wykonawczego jest zażalenie.