Użytkownik wieczysty z opłatami

Trybunał Konstytucyjny w wyroku tym odniósł się do skargi wieczystego użytkownika na art. 80 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami. Z artykułu tego wynika, że właściwy organ lub użytkownik wieczysty mogą wnieść sprzeciw od orzeczenia kolegium w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Wniesienie sprzeciwu jest równoznaczne z żądaniem przekazania sprawy do sądu powszechnego właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości. Kolegium przekazuje właściwemu sądowi akta sprawy wraz ze sprzeciwem, a wniosek zastępuje pozew.

W sprawie, która trafiła na wokandę Trybunału Konstytucyjnego, skarżący wieczysty użytkownik nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa otrzymał wypowiedzenie dotychczasowej opłaty za użytkowanie wieczyste. Równocześnie wskazano nową stawkę oraz operat szacunkowy, na podstawie którego starosta ustalił, iż wartość przedmiotowej nieruchomości wzrosła. Skarżący wystąpił do Samorządowego Kolegium Odwoławczego z wnioskiem o uznanie wypowiedzenia za bezzasadne. Kolegium orzekło, że wypowiedzenie
stawki było bezzasadne, bo starosta nie wykazał, ze wartość nieruchomości wzrosła. Starosta wniósł sprzeciw od tego orzeczenia do sądu okręgowego, który uznał, że to wieczysty użytkownik jest powodem w sprawie i wezwał go do uiszczenia wpisu sądowego. Skarżący złożył zażalenie uzasadniając, że to nie on powinien uiszczać wpisowe, bo wywołanie sprawy nastąpiło na skutek sprzeciwu starosty, więc to on - starosta - powinien zapłacić wpis. Również Sąd Apelacyjny utrzymał w mocy decyzję sądu okręgowego. Wieczysty użytkownik wniósł skargę konstytucyjną do Trybunału Konstytucyjnego uznając, że kwestionowany przepis narusza konstytucyjną zasadę państwa prawnego, a w szczególności zasadę lojalności państwa wobec obywatela. Polega to na nakazie takiego stanowienia prawa, aby obywatel mógł układać swoje sprawy bez narażania się na skutki prawne, których nie mógł przewidzieć w momencie podejmowania decyzji. Celem tej zasady powinno być doprowadzenie do
zapewnienia bezpieczeństwa prawnego jednostce. Ma ona mieć możliwość określenia konsekwencji poszczególnych zachowań i zdarzeń na gruncie obowiązującego prawa oraz mieć przekonanie, że prawodawca nie zmieni ich w sposób arbitralny. Powinna jednak uwzględniać fakt, że zmiana warunków społecznych lub gospodarczych może wymagać zmiany obowiązującego prawa, a nawet niezwłocznego wprowadzenia w życie nowych regulacji. Na rozprawie przedstawiciele Sejmu
i prokuratora generalnego dowodzili, że zaskarżony tryb odwoływania się od podwyżki opłat służy interesom użytkownika, a udział SKO ma służyć polubownemu rozwiązaniu sporu. Jeśli jednak nie ma ugody i sprawa trafia do sądu, orzeczenie SKO traci moc, natomiast skardze użytkownika do kolegium SKO przypisuje się funkcję pozwu sądowego, od którego obowiązuje opłata. Trybunał podzielił ten
pogląd i stwierdził, że użytkownik wieczysty musi być także przygotowany na pewną niestabilność swoich interesów, a zakwestionowany przepis nie narażał wieczystego użytkownika na skutki niemożliwe do przewidzenia.


*Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6.05.2008 r. sygn.akt SK 49/04***